NPS વાત્સલ્ય યોજના: બાળકોના ઉજ્જવળ ભવિષ્ય માટે સુરક્ષિત રોકાણ | NPS Vatsalya Yojana

NPS વાત્સલ્ય યોજના એ કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા શરૂ કરવામાં આવેલી એક ખાસ પેન્શન યોજના છે, જે ખાસ કરીને 18 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકોના નાણાકીય ભવિષ્યને સુરક્ષિત કરવા માટે બનાવવામાં આવી છે. આ યોજના માતા-પિતા અથવા કાનૂની વાલીઓને તેમના બાળકો માટે NPS (નેશનલ પેન્શન સિસ્ટમ) ખાતું ખોલીને તેમના ભવિષ્ય માટે નાણાં બચાવવા સક્ષમ બનાવે છે.

NPS વાત્સલ્ય યોજનાના મુખ્ય ફાયદા

• બાળકોનું સુરક્ષિત ભવિષ્ય: આ યોજના દ્વારા બાળકોના શિક્ષણ, લગ્ન કે નિવૃત્તિ માટે લાંબા ગાળાનું ભંડોળ એકઠું કરી શકાય છે.
• ચક્રવૃદ્ધિ વ્યાજનો લાભ: જમા રકમ પર ચક્રવૃદ્ધિ વ્યાજનો લાભ મળે છે, જે લાંબા ગાળે મોટું ભંડોળ બનાવવામાં મદદ કરે છે.
• નાણાકીય શિસ્ત: નાનપણથી જ બચત અને રોકાણની આદત કેળવવામાં મદદ મળે છે.
• આંશિક ઉપાડની સુવિધા: ખાતું ખોલ્યાના 3 વર્ષ પછી, બાળકના શિક્ષણ, ગંભીર બીમારી કે 75% થી વધુ વિકલાંગતા જેવા ખાસ હેતુઓ માટે કુલ યોગદાનના 25% સુધીની રકમનો આંશિક ઉપાડ કરી શકાય છે. આવા ત્રણ ઉપાડ કરી શકાય છે.
• NPS માં રૂપાંતરણ: જ્યારે બાળક 18 વર્ષનું થાય છે, ત્યારે આ વાત્સલ્ય ખાતું નિયમિત NPS ખાતામાં રૂપાંતરિત થઈ જાય છે. ત્યારબાદ બાળક સ્વતંત્ર રીતે પોતાના રોકાણનું સંચાલન કરી શકે છે.
• નો લિમિટ ઑન મેક્સિમમ કન્ટ્રીબ્યુશન: લઘુત્તમ વાર્ષિક ₹1,000 નું રોકાણ કરી શકાય છે, જ્યારે મહત્તમ રોકાણ પર કોઈ મર્યાદા નથી.

પાત્રતા માપદંડ

• ઉંમર: 18 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના ભારતીય નાગરિક (સગીર). NRI અને OCI સગીરો પણ પાત્ર છે.
• ખાતાધારક: માતા-પિતા અથવા કાનૂની વાલી બાળકના વતી ખાતું ખોલી અને સંચાલિત કરી શકે છે. બાળક એકમાત્ર લાભાર્થી રહેશે.

કેવી રીતે અરજી કરવી?

NPS વાત્સલ્ય યોજનામાં ઓનલાઈન અથવા ઓફલાઈન અરજી કરી શકાય છે:

1. ઓનલાઈન અરજી:
   • eNPS પોર્ટલ (https://enps.nsdl.com) ની મુલાકાત લો અને “NPS Vatsalya” વિકલ્પ પસંદ કરો.
   • વાલીની વિગતો (નામ, PAN, મોબાઇલ નંબર, ઇમેઇલ, સરનામું અને ID પ્રૂફ) દાખલ કરો.
   • બાળકની વિગતો (નામ, જન્મ તારીખ, લિંગ, સરનામું અને જન્મ પ્રમાણપત્ર જેવા DOB પ્રૂફ) દાખલ કરો.
   • પ્રારંભિક યોગદાન (ઓછામાં ઓછા ₹1,000) કરો.
   • રોકાણ વ્યૂહરચના પસંદ કરો (ઓટો ચોઇસ અથવા એક્ટિવ ચોઇસ).
   • માહિતીની ચકાસણી અને ચુકવણી પછી PRAN (પર્મેનન્ટ રિટાયરમેન્ટ એકાઉન્ટ નંબર) જનરેટ થશે.
2. ઓફલાઈન અરજી:
   • નિયુક્ત પોઈન્ટ્સ ઓફ પ્રેઝન્સ (POPs) જેમ કે બેંકો અને પોસ્ટ ઓફિસની મુલાકાત લઈ શકાય છે.

જરૂરી દસ્તાવેજો

• વાલી માટે: આધાર કાર્ડ, પાન કાર્ડ, ડ્રાઇવિંગ લાઇસન્સ, પાસપોર્ટ, વોટર આઈડી કાર્ડ જેવા ઓળખ અને સરનામાનો પુરાવો.
• બાળક માટે: જન્મ પ્રમાણપત્ર, શાળા છોડ્યાનું પ્રમાણપત્ર, મેટ્રિક્યુલેશન પ્રમાણપત્ર, PAN, પાસપોર્ટ જેવા જન્મ તારીખનો પુરાવો.
• જો વાલી NRI હોય તો બાળકના NRE/NRO બેંક ખાતાની વિગતો.

ઉપાડના નિયમો

• 18 વર્ષ પહેલાં આંશિક ઉપાડ: 3 વર્ષના લોક-ઇન પિરિયડ પછી, શિક્ષણ, બીમારી અથવા 75% થી વધુ વિકલાંગતા જેવા હેતુઓ માટે કુલ યોગદાનના 25% સુધીનો ઉપાડ કરી શકાય છે. આવા ત્રણ ઉપાડની મંજૂરી છે.
• 18 વર્ષની ઉંમરે: જ્યારે બાળક 18 વર્ષનું થાય છે, ત્યારે ખાતું નિયમિત NPS ખાતામાં રૂપાંતરિત થાય છે. જો એકઠું થયેલું ભંડોળ ₹2.5 લાખથી વધુ હોય, તો 80% ભંડોળ વાર્ષિકી યોજનામાં રોકાણ કરવું પડે છે અને બાકીના 20% એકસાથે ઉપાડી શકાય છે. જો ભંડોળ ₹2.5 લાખ કે તેથી ઓછું હોય, તો સંપૂર્ણ રકમ એકસાથે ઉપાડી શકાય છે.
• મૃત્યુના કિસ્સામાં: જો સગીરનું 18 વર્ષની ઉંમર પહેલા મૃત્યુ થાય, તો આખી જમા થયેલી રકમ વાલીને પરત કરવામાં આવે છે.

NPS વાત્સલ્ય યોજના બાળકોના લાંબા ગાળાના નાણાકીય સુરક્ષા માટે એક ઉત્તમ વિકલ્પ છે, જે તેમને નાનપણથી જ નાણાકીય આયોજનનું મહત્વ શીખવે છે. NPS વાત્સલ્ય યોજના ભારતમાં બાળકો માટે નાણાકીય સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવા માટે એક શક્તિશાળી સાધન છે, જે તેમને ઉજ્જવળ અને સુરક્ષિત ભવિષ્ય પ્રદાન કરવામાં મદદ કરે છે.