ખેડૂત નોંધણી | Farmer Registry ખેડૂત નોંધણી ફરજિયાત ખેડૂતોને અપાશે વિશેષ ઓળખ કાર્ડ ખેડૂતોને અપાશે વિશેષ ઓળખ કાર્ડ, સરકારી યોજનાના લાભ મેળવવામાં થશે મદદરૂપ

સરકાર દેશના ખેડૂતોને સરકારી યોજનાઓનો લાભ મેળવવાની સુવિધા માટે યુનિક આઈડેન્ટિટી કાર્ડ (આઈડી) જારી કરશે. દેશભરમાં યુનિક આઈડેન્ટિટી કાર્ડ બનાવવાની પ્રક્રિયા ચાલી રહી છે. દેશભરના ખેડૂતોનો ડેટાબેઝ તૈયાર કરવાની પ્રક્રિયા સરકાર સાથે ચાલી રહી છે. કેન્દ્ર સરકાર દેશના ખેડૂતોને (Farmer) સરકારી યોજનાઓનો (Government scheme) લાભ મેળવવાની સુવિધા માટે યુનિક આઈડેન્ટિટી કાર્ડ (Unique identity card) આપશે. દેશભરમાં ખેડૂતો માટે યુનિક આઈડેન્ટિટી કાર્ડ (ID) બનાવવાની પ્રક્રિયા ચાલી રહી છે. દેશભરના ખેડૂતોનો ડેટાબેઝ (Farmers Database) તૈયાર કરવાની પ્રક્રિયા સરકાર ચલાવી રહી છે. અત્યાર સુધીમાં સાડા પાંચ કરોડ ખેડૂતોનો ડેટાબેઝ તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે, જેના આધારે 12 અંક ધરાવતુ ઓળખ કાર્ડ આપવામાં આવશે.

યુનિક આઈડેન્ટિટી કાર્ડ (ઓળખકાર્ડ) દ્વારા ખેડૂતોને કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારની વિવિધ યોજનાઓનો લાભ કોઈપણ મુશ્કેલી વિના મળી શકશે. આના કારણે સરકારી યોજનાનો લાભ લેવા માટે ખેડૂતોને હવે કોઈ વચેટિયાની જરૂર નહીં પડે. યુનિક આઈડેન્ટિટી કાર્ડ બનાવવા માટે પાયલોટ પ્રોજેક્ટ ચાલી રહ્યો છે. ટૂંક સમયમાં જ સમગ્ર દેશના ખેડૂતોને તેના દાયરામાં સામેલ કરવામાં આવશે. એકવાર ડેટાબેઝ રાષ્ટ્રીય સ્તરે તૈયાર થઈ જાય, ત્યારબાદ સંપૂર્ણ રીતે અમલમાં આવશે. ડેટાબેઝમાં સમાવિષ્ટ ખેડૂતો જ લાભ મેળવી શકશે.

કૃષિ પ્રધાન નરેન્દ્ર તોમરે (Agriculture Minister Narendra Tomar) મંગળવારે લોકસભામાં એક પ્રશ્નના લેખિત જવાબમાં આ અંગેની માહિતી આપી હતી. ઓળખ કાર્ડ બનાવવાની યોજનામાં ઇ-નો યોર ફાર્મર્સ (e-KYF) દ્વારા ખેડૂતોની ચકાસણીની જોગવાઈ છે. આ સાથે, વિવિધ યોજનાઓ હેઠળ લાભ મેળવવા માટે વિવિધ વિભાગો અને કચેરીઓમાં વારંવાર દસ્તાવેજો જમા કરાવવાની જરૂર રહેશે નહીં.

ખેડૂત નોંધણી | Farmer Registry માટે નીચે મુજબ સ્ટેપ આપેલ છે

1 : Self Mode (Farmer Self Registration)

ખેડૂતો ફાર્મર રજિસ્ટ્રી મોબાઈલ એપ અથવા વેબ પોર્ટલનો ઉપયોગ કરીને સ્વ-નોંધણી કરાવી શકે છે. એકાઉન્ટ બનાવવા માટે પહેલતો  સાઇન-અપની જરૂર છે, ત્યારબાદ આધારનો ઉપયોગ કરીને eKYC ચકાસણી, તમામ વિગતો સાથે ફોર્મ પૂર્ણ કરવું.

ઓનલાઇન ખેડૂત નોંધણી કેવી રીતે કરવી જાણો સ્ટેપ મુજબ

• સ્ટેપ 1:- સૌપ્રથમ ઓફિસિયલ વેબસાઇટ પર જોઓ  “Website”  ક્લિક કરો. 

• સ્ટેપ ૨:- ત્યારબાદ ફાર્મર સિલેકટ કરી ને  “Create New User Account” સિલેકટ કરી ને એકાઉન્ટ બનાવવા નું રહશે.

• સ્ટેપ ૩ :- Create New User Account કરતા સાથે જ નવું પેજ ઓપન થશે જેમાં તમારે તમારો આધારકાર્ડ નંબર દાખલ કરી ને OTP દાખલ કરીને વેરીફાઈ કરવું.

• સ્ટેપ 4:- મોબાઈલ નંબર સાથે લોગિન કરો અને એકાઉન્ટ બનાવ્યા પછી “OTP/પાસવર્ડ” દાખલ કરીને લૉગિન કરો. એટલે તમારું એકાઉન્ટ લૉગિન થઈ જશે.
• સ્ટેપ 5:- ત્યારબાદ તમે તમારા હોમ પેજ ખૂલી જશે. જેમાં તમારા હોમ પેજ પર તમારી સંપૂર્ણ આધારકાર્ડ ની વિગતો જોવા મળશે.

• સ્ટેપ 6:- ત્યારબાદ ખેડૂત રજિસ્ટ્રી ફોર્મ ખોલવા માટે “Register as Farmer” ખેડૂત તરીકે નોંધણી કરો પર ક્લિક કરો. અને ખેડૂત રજિસ્ટ્રી માટે જે વિગતો  માગવામાં આવેલ છે ફરજિયાત વિગતો દાખલ કરો.
• સ્ટેપ 7:- સ્ક્રીન પર દેખાતા ચેકબોક્સને પસંદ કરીને જમીનની સાચી વિગતો દાખલ કરો અને તપાસો જો તમારી જમીન ની વિગતો દેખાતી ન હોય તો જમીનો (ક્ષેત્રમાં, સર્વે નંબર અને અન્ય વિગતો તપાસો) અને ફરીવાર દાખલ કરો.
• સ્ટેપ 8:- સંમતિ આપો અને ઇ-સાઇન કરો, પછી ફોર્મ “Submit” કરો.
• સ્ટેપ 9:- ત્યારબાદ તમારો જે નોંધણી ID નંબર મળે એને સેવ કરો અને “Form” ડાઉનલોડ કરી લેવું.
• સ્ટેપ 10:- સતાવાર અધિકારીઓ દ્વારા તમારી એપ્લિકેશન તપાસ કાર્યાબાદ મંજૂરી આપવામાં આવશે. અને જો તેમ ભૂલ જણાય તો રિજેક્ટ કરવા આવશે.

મોડ 2: રાજ્ય સરકાર કેમ્પ દ્વારા ખેડૂત નોંધણી

રાજ્ય સરકારના કેમ્પ મોડમાં, ખેડૂતો રાજ્ય અને જિલ્લા વહીવટીતંત્ર દ્વારા નક્કી કર્યા મુજબ તેમના ગામની અંદર ઓળખાયેલ સ્થાનો પર નોંધણી કરે છે. આ મોડ નિયુક્ત ગામના જમીનમાલિકો માટે વિશિષ્ટ છે. ઇકેવાયસી, ફોર્મ પૂર્ણ કરવા અને જમીનના દાવાઓ, સંમતિ અને ઇ-સિગ્નેચરનું સંચાલન કરવા માટે રાજ્ય વિભાગ/ઓ વચ્ચે જવાબદારીઓ સોંપે છે – આ બધું કેમ્પમાં આવતા ખેડૂતોને મદદ કરે છે. આ શિબિરોનો ફાયદો એ છે કે ખેડૂતો સાથે સ્થાનિક અધિકારીઓની ઓળખાણ અને તેમની સીધી દેખરેખ. રાજ્ય નામ મેચ સ્કોર જરૂરિયાતને માફ કરવાનું પસંદ કરી શકે છે.

મોડ 3: CSC ઓપરેટર દ્વારા ખેડૂત નોંધણી

રાજ્યો ખેડૂતોની નોંધણીમાં મદદ કરવા માટે સીએસસીને જોડવાનું વિચારી શકે છે. CSC ઓપરેટર CSC ઓળખપત્રોનો ઉપયોગ કરે છે જે નોંધણી માટે પૂર્વ-સક્ષમ હશે. પછી ઓપરેટર ખેડૂતને તેમના આધાર. મોબાઈલ નંબર અને જમીનના દસ્તાવેજો એકત્ર કરીને, eKYC કરીને, નોંધણી ફોર્મ ભરીને, જમીનનો દાવો કરીને, સંમતિ મેળવીને અને eSignatureની સુવિધા આપીને મદદ કરે છે. CSC બ્રિજ પેમેન્ટ ગેટવે દ્વારા ચુકવણીની પ્રક્રિયા કરવામાં આવે છે. સફળ વ્યવહારો ખેડૂત માટે તેમની અરજીને ટ્રેક કરવા માટે નોંધણી નંબર જનરેટ કરે છે. રાજ્યના નામ મેચ સ્કોર માપદંડના આધારે, અરજીઓ સ્વતઃ-મંજૂર અથવા ચકાસણી અધિકારી દ્વારા સમીક્ષા કરવામાં આવે છે. મંજૂર ખેડૂતોને પછી એક અનન્ય ખેડૂત ID આપવામાં આવે છે.

1. સૌપ્રથમ ઓફિસિયલ વેબસાઇટ પર જોઓ  “Website” વેબ પોર્ટલ ખોલો અને CSC સાથે લોગિન પર ક્લિક કરો
2. SSO લૉગિન માટે ઓળખપત્રો દાખલ કરો.
3. eKYC માટે ખેડૂતનો આધાર દાખલ કરો
4. ફાર્મર રજિસ્ટ્રી ફોર્મમાં ફરજિયાત વિગતો દાખલ કરો
5. સ્ક્રીન પર દેખાતા ચેકબોક્સને પસંદ કરીને જમીનની સાચી વિગતો દાખલ કરો અને તપાસો જો તમારી જમીન ની વિગતો દેખાતી ન હોય તો જમીનો (ક્ષેત્રમાં, સર્વે નંબર અને અન્ય વિગતો તપાસો) અને ફરીવાર દાખલ કરો.
6. સંમતિ આપો અને ઇ-સાઇન કરો, પછી ફોર્મ “Submit” કરો.
7. ત્યારબાદ તમારો જે નોંધણી ID નંબર મળે એને સેવ કરો અને “Form” ડાઉનલોડ કરી લેવું.
8. સતાવાર અધિકારીઓ દ્વારા તમારી એપ્લિકેશન તપાસ કાર્યાબાદ મંજૂરી આપવામાં આવશે. અને જો તેમ ભૂલ જણાય તો રિજેક્ટ કરવા આવશે.

મોડ 3: સરકારી કચેરી ખાતે ખેડૂત નોંધણી

ખેડૂતો નિયુક્ત રાજ્ય સરકારની કચેરીમાં ખેડૂત રજિસ્ટ્રી માટે રૂબરૂમાં સાઇન અપ કરી શકે છે. રાજ્ય અધિકૃત અધિકારી રાજ્ય દ્વારા પ્રદાન કરાયેલ ઓળખપત્રોનો ઉપયોગ કરીને સિસ્ટમને ઍક્સેસ કરે છે અને ખેડૂતને રૂબરૂમાં મદદ કરે છે. અધિકારી ખેડૂતના આધાર, મોબાઈલ નંબર અને જમીનના દસ્તાવેજો એકત્રિત કરે છે, પછી eKYC કરે છે, નોંધણી ફોર્મ ભરે છે, જમીનનો દાવો કરે છે, સંમતિ મેળવે છે અને ખેડૂત માટે eSignature પૂર્ણ કરે છે. ફોર્મ સબમિટ કર્યા પછી, એક નોંધણી નંબર ટ્રેકિંગ માટે જારી કરવામાં આવે છે. અરજીઓ પછી સ્વતઃ મંજૂર કરવામાં આવે છે અથવા રાજ્યના નામ મેચ સ્કોર માપદંડના આધારે મેન્યુઅલ મંજૂરી માટે વેરિફાયર અધિકારીને મોકલવામાં આવે છે. એકવાર મંજૂર થયા પછી, ખેડૂતોને એક અનન્ય ખેડૂત ID સોંપવામાં આવે છે.

ખેડૂત રજિસ્ટ્રી એપ્લિકેશન ચકાસણી અને મંજૂરી પ્રક્રિયા

-ખેડૂત રજીસ્ટ્રી અરજી ચકાસણી પ્રક્રિયા

• ત્રણમાંથી એક પદ્ધતિ દ્વારા નોંધણી કર્યા પછી, ખેડૂતોને તરત જ નોંધણી નંબર સોંપવામાં આવે છે, જેનો ઉપયોગ તેઓ ખેડૂત રજિસ્ટ્રીમાં તેમની અરજીની સ્થિતિનું નિરીક્ષણ કરવા માટે કરી શકે છે. ચકાસણી પ્રક્રિયા રાજ્યની ચોક્કસ નીતિઓના આધારે શરૂ થાય છે, ખાસ કરીને નેમ મેચ સ્કોર (NMS) અને મંજૂરી માર્ગદર્શિકા જેવા માપદંડો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને. જો એપ્લિકેશન રાજ્યના સ્વતઃ-મંજૂરી માપદંડને પૂર્ણ કરે છે, જેમ કે ઉચ્ચ NMS, તો તે આપમેળે મંજૂર થાય છે, અને મંજૂરીના આગલા 24 કલાકમાં ખેડૂત ID તાત્કાલિક જારી કરવામાં આવે છે. આ પ્રક્રિયા એ સુનિશ્ચિત કરે છે કે પાત્ર ખેડૂતો ઝડપથી નોંધાયેલા છે, જેથી તેઓને સરકારી સેવાઓ સુધી પહોંચવાની સુવિધા મળે.
• જે અરજીઓ સ્વતઃ-મંજૂરી માટે લાયક નથી, તેમના માટે મેન્યુઅલ સમીક્ષા પ્રક્રિયા શરૂ કરવામાં આવે છે. વિવિધ સ્તરો પરના સરકારી અધિકારીઓ ચોકસાઈની ખાતરી કરવા માટે સત્તાવાર રેકોર્ડ્સ સામે અરજીની વિગતોને સંપૂર્ણ રીતે તપાસવા માટે જવાબદાર છે. આ બહુ-સ્તરીય સમીક્ષા ચકાસણીના સ્તરો ઉમેરે છે, ભૂલોની સંભાવના ઘટાડે છે અને ખાતરી કરે છે કે માત્ર પાત્ર ખેડૂતો જ ખેડૂત ID પ્રાપ્ત કરે છે. જ્યારે આ પ્રક્રિયામાં વધુ સમય લાગી શકે છે, તે ખેડૂત રજિસ્ટ્રીની અખંડિતતા જાળવવા માટે નિર્ણાયક છે.
• એકવાર અરજી તમામ જરૂરી તપાસો પાસ કરી લે, એક ખેડૂત ID જનરેટ થાય છે અને ખેડૂતની નોંધણી માટે સોંપવામાં આવે છે. વિવિધ કૃષિ લાભો અને યોજનાઓ સુધી પહોંચવા માટે આ ID આવશ્યક છે. સમગ્ર પ્રક્રિયા વિલંબને ઘટાડવાના ધ્યેય સાથે સંપૂર્ણ ચકાસણીની જરૂરિયાતને સંતુલિત કરે છે, ખાતરી કરે છે કે ખેડૂતો સરકાર તરફથી તેમને જોઈતી સહાયતા ઝડપથી મેળવી શકે છે.

નામ મેચ સ્કોર (NMS) અને એપ્લિકેશન મંજૂરી

• નેમ મેચ સ્કોર (NMS) એ નિર્ધારિત કરવા માટેનું મુખ્ય પરિબળ છે કે શું ખેડૂતની અરજી ઓટો-મંજૂર કરવામાં આવશે અથવા મેન્યુઅલ વેરિફિકેશનની જરૂર પડશે. રાજ્યો NMSને વિવિધ સ્તરોમાં વર્ગીકૃત કરી શકે છે
• આ સિસ્ટમ ઉચ્ચ સ્તરની ચોકસાઈ સાથે અરજીઓ માટે નોંધણી પ્રક્રિયાને સુવ્યવસ્થિત કરે છે, સરકારી અધિકારીઓ પર કામનો બોજ ઘટાડે છે અને ખેડૂત આઈડી જારી કરવાની પ્રક્રિયાને ઝડપી બનાવે છે.
• સરેરાશ NMS સાથેની અરજીઓ માટે, સામાન્ય રીતે 31 અને 79 ની વચ્ચે, મેન્યુઅલ વેરિફિકેશન જરૂરી છે. માહિતી સત્તાવાર રેકોર્ડ સાથે મેળ ખાય છે તેની ખાતરી કરવા માટે સરકારી અધિકારીઓએ આ અરજીઓની કાળજીપૂર્વક સમીક્ષા કરવી જોઈએ. ભૂલોને રોકવા અને તમામ જરૂરી માપદંડોને પૂર્ણ કરનારાઓને જ ખેડૂત ID પ્રાપ્ત થાય તેની ખાતરી કરવા માટે આ પગલું મહત્વપૂર્ણ છે. તેનાથી વિપરિત, 31 ની નીચે નબળો NMS સ્કોર ધરાવતી અરજીઓ માટે, ખેડૂતે નોંધણી સાથે આગળ વધે તે પહેલાં તેમના સત્તાવાર રેકોર્ડ્સ, જેમ કે આધાર અથવા જમીનના દસ્તાવેજોમાં વિસંગતતાઓને સુધારવાની જરૂર છે.
• ચકાસણી પ્રક્રિયામાં NMS નો ઉપયોગ વધુ કાર્યક્ષમ અને સચોટ નોંધણી પ્રણાલી માટે પરવાનગી આપે છે. તે સુનિશ્ચિત કરે છે કે ઉચ્ચ સચોટતા સાથેની એપ્લિકેશનો ઝડપી-ટ્રેક કરવામાં આવે છે, જ્યારે સંભવિત વિસંગતતાઓ ધરાવતી અરજીઓને ખેડૂત રજિસ્ટ્રીની અખંડિતતા જાળવવા માટે જરૂરી ધ્યાન આપવામાં આવે છે. આ અભિગમ સચોટ અને ન્યાયી ચકાસણીના મહત્વ સાથે ઝડપી પ્રક્રિયાની જરૂરિયાતને સંતુલિત કરવામાં મદદ કરે છે.
• ઉત્તમ (80-100): ખેડૂત ID માટે સ્વતઃ મંજૂર.
• સરેરાશ (31-79): સરકારી અધિકારીઓ દ્વારા મેન્યુઅલ ચકાસણી જરૂરી છે.
• ખરાબ  (0-30): ખેડૂતે આગળ વધતા પહેલા અધિકૃત રેકોર્ડ (આધાર, જમીનના દસ્તાવેજો, વગેરે) માં ભૂલોને સુધારવી આવશ્યક છે.

અત્રે ઉલ્લેખનીય છે કે, દેશમાં કૃષિ યોજનાઓમાં અનેક પ્રકારના કૌભાંડો સામે આવે છે, જેનો ગેરલાભ નકલી અને છેતરપિંડી કરનારાઓ ઉઠાવે છે. ઓળખ કાર્ડ બનવાથી ખેડૂતોને આવા લેભાગુ તત્વોમાંથી છુટકારો મળશે. આ કાર્ડ થકી ખેતીને લગતી અનેક પ્રકારની માહિતી પણ વાસ્તવિક ખેડૂતોને આપી શકાશે. ડિજિટલ એગ્રીકલ્ચર મિશનના આ પ્રયાસથી કૃષિ ક્ષેત્રમાં પારદર્શિતા આવશે.